ที่มาของ ‘หวยไทย’ เรื่องราวเสี่ยงดวงเงินๆทองๆของชาวไทย

เคยกำเนิดความข้องใจไหมว่า “เมืองไทยเล่นสลากกินแบ่งตั้งแต่เวลาใด?” แล้ว “สลากกินแบ่งในสมัยก่อนกับ แทงหวยออนไลน์ในตอนนี้มีข้อตกลงการเล่นที่แตกต่างกันมากมายไหม?” วันนี้พวกเราก็เลยเชิญไปพบคำตอบให้กับเรื่องที่น่าสงสัยพวกนี้กันเมื่อก่อนการเล่นหวยไทย มิได้เล่นเป็นตัวเลข แต่ว่าเล่นเป็นภาพ “ดอกไม้”

สำหรับการเล่นฮวยสลากกินแบ่งแบบเริ่มแรกของจีน เดิมมิได้ใช้จำนวน แต่ว่าใช้แผ่นไม้ขนาดเล็กที่แกะภาพดอกไม้เอาไว้ (เป็นที่มาขอคำว่า ฮวยลอตเตอรี่ ที่มีความหมายว่าชุมชนดอกไม้นั่นเอง) ถัดมาได้แปลงจากภาพดอกไม้เป็นชื่อบุคคลสำคัญของจีนในอดีตกาล ซึ่งเขียนเป็นภาษาจีน โดยจะใช้แผ่นป้ายเล็กๆปริมาณ 34 แผ่นป้าย ซึ่งแต่ละป้ายจะเขียนชื่อบุคคลสำคัญของจีนเอาไว้

ข้อตกลงการเล่นคือ

เจ้ามือจะเลือกแผ่นป้ายชื่อ 1 แผ่นใส่ในกระบอกปิดฝามิดชิดแล้วห้อยไว้บนหลังคาโรงสลากกินแบ่ง ส่วนคนเล่นจะทายว่าชื่อในกระบอกที่ถูกเลือกนี้ เป็นชื่อของผู้ใด ถ้าเกิดทายถูกเจ้ามือจึงควรจ่าย 30 ต่อ 1 แน่ๆว่าถ้าเกิดทายไม่ถูกเจ้ามือก็กินเรียบ ด้วยเหตุนั้นถ้าพูดว่าการเล่นฮวยลอตเตอรี่เป็นพื้นฐานการเล่นการเดิมพัน ซึ่งเกิดเรื่องจริงที่ไม่บางทีอาจแย้งได้ จากฮวยหวยของจีน ถูกแปลงให้เป็นหวยฉบับไทยไทย พร้อมตำแหน่ง ‘ผู้อำนวยการออกหวยไทย’ ทีแรกของไทย

ในตอนปี 2375 หรือยุครัชกาลที่ 3 ซึ่งเป็นตอนๆสินค้าต่างๆมีราคาแพง จากลักษณะอากาศที่ไม่อำนวยได้ผลให้ข้าวกำเนิดไม่มีขายรวมทั้งราคาแพงท้องสูง เงินทองที่เคยหมุนวนชำนาญก็มีการขาดแคลน ในขณะเดียวกันนี้ เจ้าสัว ‘จีนหง’ ซึ่งเวลานี้ครอบครองตำแหน่งนายอากรเหล้าได้เข้าเฝ้าพร้อมบอกถึงมูลเหตุที่ทำให้เงินในเศรษฐกิจหายไป (เนื่องจากชาวประเทศไทยเอาเงินใส่ไหไปฝัง) พร้อมแนะนำทางออกว่า “เปิดให้มีการเล่นลอตเตอรี่ไหม คนจะได้เอาเงิน (ที่ฝังไว้) ออกมาเล่น”

เมื่อในหลวงรัชกาลที่ 3 เห็นด้วย “หวยงวดแรกของไทย” ก็เลยเกิดขึ้นในเดือนยี่ ปีแพะ พุทธศักราช 2375 โดยเจ้าสัวจีนหงเป็นคนแรกที่ได้สัมปทานลอตเตอรี่ พร้อมด้วยรับตำแหน่งผู้อำนวยการออกลอตเตอรี่หรือนายอากรลอตเตอรี่ มีชื่อตำแหน่งอย่างเป็นทางการว่า “ขุนบาลเบิกบุรีรัตน์” หรือที่เรียกทั่วๆไปว่า “ขุนบาล”

หวยงวดแรกของไทยเป็น “สลากกินแบ่ง กรัม ข.” ซึ่งออกวันแล้ววันเล่า

ในตอนแรกเจ้าสัวจีนหงออกไอเดียว่า ‘น่าจะออกลอตเตอรี่วันละครั้งในช่วงเวลาเช้า’ แม้กระนั้นมีการเปลี่ยนแปลงการเล่นน้อย โดยเปลี่ยนแปลงแผ่นป้ายจากชื่อคนจีนแล้วก็อักษรจีน ให้เป็นตัวอักษรไทย พร้อมควบคุมชื่อบุคคลสำคัญของจีนที่เขียนเป็นภาษาไทยพ่วง อย่างเช่น กรัมสามลอตเตอรี่ ข.ง่วยโป๊ อื่นๆอีกมากมาย ไล่เรียงจาก ก ข ฃ ค ฅ… ไปเรื่อยข้อตกลงการเล่น ‘ลอตเตอรี่ ก. ข.’ รวมทั้งเงินรางวัลที่ได้เมื่อถูกหวยไทย

ข้อตกลงการเล่นลอตเตอรี่ กรัม ข. เริ่มจากผู้เล่นจำเป็นต้องไปซื้อสลากกินแบ่งจากเจ้าหน้าที่ ซึ่งจะจัดโต๊ะขายตามหัวมุมถนนเส้นต่างๆโดยมี “โพย” ซึ่งเป็นใบรับเงินของโรงลอตเตอรี่ที่เจ้าหน้าที่ออกให้เป็นหลักฐาน (‘โพย’ จะเขียนตัวเขียนที่ผู้เล่นแทง วันเดือนปีที่ซื้อ ในขณะที่สลากกินแบ่งออก แล้วก็จำนวนเงินที่แทง แล้วก็รางวัลที่กำลังจะได้รับถ้าหากว่าถูกสลากกินแบ่ง) ผู้บริโภคจะถือปลายขั้วของโพยเก็บไว้เป็นหลักฐาน ส่วนเจ้าหน้าที่ซึ่งถือหัวขั้วโพยจะนำหัวขั้วนี้ส่งให้ขุนบาลก่อนตอนที่ลอตเตอรี่จะออก

ตอนแรกโรงสลากกินแบ่งไทยตั้งอยู่ใกล้สะพานหัน แล้วย้ายไปอยู่หน้าวังบูรพาทิศภิรมย์ ซึ่งออกหวนวันละครั้งในเวลาเช้า ถัดมาก็ได้จัดตั้งขึ้นโรงสลากกินแบ่งขึ้นอีกแห่งที่บางลำพู แต่ว่าเป็นสลากกินแบ่งที่ออกค่ำๆวันละครั้ง ทำให้ยุคนั้นมีการสลากกินแบ่ง 2 โรง เรียกว่าโรงยามเช้าแล้วก็โรงเย็น ไม่เพียงแค่ในนครหลวงที่มีการเล่นลอตเตอรี่ ในยุครัชกาลที่ 4 ได้มีผู้มาขอผูกอากรสลากกินแบ่ง โดยออกไปตั้งที่อยุธยารวมทั้งเพชรบุรี แม้กระนั้นทั้งยัง 2 จังหวัดก็ถูกสั่งให้ชูเลือกโรงลอตเตอรี่ เนื่องจากว่ายิ่งเล่นราษฎรยิ่งกระทั่ง

ยกเลิกสลากกินแบ่ง ก. ข. แล้วหันมาเล่น ‘ลอตเตอรี่’

เมื่อลอตเตอรี่แปลงเป็นรายได้หลักของไทย ถัดมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 มีความคิดจะเลิกอากรลอตเตอรี่ แม้กระนั้นก็เกรงว่าจะหาเงินแผ่นดินมาทดแทนไม่ทัน ก็เลยเปลี่ยนแปลงจากการยกเลิกมาเป็นลดปริมาณโรงลอตเตอรี่ลง แล้วก็ลดเบี้ยให้ลดน้อยลงตามไปด้วย

ในรัชสมัยเดียวกันได้มีการแปลงการเล่นลอตเตอรี่ กรัม ข. เป็นการออกสลากกินแบ่งโดยใช้เลขท้ายของ “สลากกินแบ่ง” แทน โดยในปี พุทธศักราช 2417 รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้กรมทหารมหาดเล็กออกหวยเป็นครั้งแรก ซึ่งขณะโน่นกษัตริย์รัชกาลที่ 5 มีจุดมุ่งหมายเพื่อช่วยเหลือพ่อค้าต่างประเทศที่นำผลิตภัณฑ์มาร่วมแสดงสำหรับการจัดพิพิธภัณฑสถานที่อาคารคองค้างเดีย ในวัง จากนั้นก็มีการออกหวยในวาระพิเศษอีกหลายคราว โดยมีจุดหมายเพื่อบำรุงสาธารณกุศล ส่วน

• ลอตเตอรี่รุ่นแรกของไทย รวมทั้งปรับปรุงของ ‘ลอตเตอรี่’ กับออกแบบที่เดินทางมายาวไกล

สลากกินแบ่งรุ่นแรกของไทยกลับกลาย “หวยเสือป่าล้านบาท” โดยออกในยุครัชกาลที่ 5 เมื่อปี พุทธศักราช 2466 โดยมีจุดหมายเพื่อหาเงินบำรุงกองเสือป่าอาสาสมัคร พิมพ์ปริมาณ 1 ล้านฉบับ ฉบับละ 1

สำหรับวิธีการประกาศ ‘เลขที่ออก’ ในยุคนั้น ใช้กรรมวิธีการนำเลขที่ออกรางวัลไปใส่กล่องทึบแล้วใส่เอาไว้ข้างในไหอีกหน โดยตั้งเรียงลำดับจากหลักหน่วย ร้อย พัน หมื่น แล้วก็แสน ซึ่งก่อนประกาศเลขรางวัล ผู้ตัดสินจะจับฉลากเพื่อประกาศว่าคราวนี้จะออกรางวัลที่เยอะแค่ไหน แล้วจึงให้ผู้ตัดสินบุคคลอื่นล้วงตลับที่ใส่เลขเอาไว้ออกมาเปิดจนถึงครบทุกรางวัล ก็เป็นอันจบการออกรางวัลฉลากนั้น

ถัดมาในยุครัชกาลที่ 7 รัฐบาลมีนโยบายลดเงินรัชชูปการ*** ทำให้รัฐบาลขาดรายได้ไป ก็เลยให้มีการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลบ่อยๆขึ้นมาชดเชย โดยเรียกว่า “หวยรัฐบาลประเทศไทย” ในยุคนั้นมีการพิมพ์ออกมาขายปริมาณ 1 ล้านฉบับ ฉบับละ 1 บาท ปีละ 4 งวด แล้วก็เมื่อต้นปี พุทธศักราช 2538 ได้มีการรวมสลากกินแบ่งและก็สลากการบุญเข้าด้วยกัน แล้วก็กำหนดให้ออกสลากกินแบ่งเดือนละ 2 ครั้งจนกระทั่งเดี๋ยวนี้รวมทั้ง “หวยรัฐบาลไทย” ก็เลยเปลี่ยนเป็นสลากกินแบ่งรุ่นที่ 2 ของไทย

• สลากกินแบ่งรุ่นพิเศษ “ล็อตเตอรี่บำรุงเทศบาล” แล้วก็ “หวยบนดิน”

เว้นแต่สลากกินแบ่ง ‘สลากกินแบ่งเสือป่าล้านบาท’ แล้วก็ ‘สลากกินแบ่งรัฐบาลไทย’ แล้ว ในปีพุทธศักราช 2477 คณะรัฐมนตรี ภาควิชาที่ 5 ของไทยยังเคยออก “ล็อตเตอรี่บำรุงเทศบาล” ขึ้นมาอีกด้วย โดยกระทรวงมหาดไทยเป็นผู้ออก ซึ่งล็อตเตอรี่บำรุงเทศบาลนี้มีการระบุว่า ถ้าเดือนไหนที่มีการออกลอตเตอรี่แล้ว เดือนนั้นให้งดเว้นขายล็อตเตอรี่เทศบาล โดยงวดแรกเปิดขายเมื่อพ.ย. พุทธศักราช 2478 พิมพ์ปริมาณ 500,000 ฉบับ ฉบับละ 1 บาท ต่อไปก็มีการออกหวยรัฐบาลพร้อมกันกับสลากบำรุงเทศบาลบ่อยมา

ส่วน “สลากพิเศษแบบเลขท้าย 3 ตัว และก็ 2 ตัว” หรือที่รู้จักในชื่อ ‘สลากกินแบ่งบนดิน’ เกิดขึ้นในยุครัฐบาลพันตำรวจโทขวา เคยชินความประพฤติ ซึ่งมีนโยบายกำจัดเจ้ามือหวยใต้ดิน แม้กระนั้นติดปัญหาที่ชาวไทยนิยมเล่นหวยกันมากมาย แผนกรัฐบาลก็เลยลงความเห็นเปลี่ยนแปลง ‘หวย’ เป็น ‘สลากกินแบ่งบนดิน’ ที่ถูกตามกฎหมาย โดยมีรัฐบาลปฏิบัติหน้าที่เป็นเจ้ามือ รวมทั้งมีการจัดจำหน่าย 80 งวดร่วมกัน แต่งตั้งวดแรกตอนวันที่ 1 เดือนสิงหาคม พุทธศักราช 2549 จนกระทั่งวงดวันที่ 16 เดือนพฤศจิกายน พุทธศักราช 2549 ก่อนจะถูกยกเลิกไปในวันที่ 20 เดือนพฤศจิกายน พุทธศักราช 2549 โดยคณะมนตรีเพื่อความมั่นคงยั่งยืนแห่งชาติ (คมช.)

• มีสลากกินแบ่งถูกต้องตามกฎหมาย ก็ควรมีหวยไม่ถูกกฎหมาย

อีกหนึ่งหวยไทยที่ไม่กล่าวถึงมิได้เป็น “หวย” ซึ่งเป็นลอตเตอรี่ที่เกิดขึ้นจากคนภายในชุมชนตั้งเอาเองแล้วก็รัฐบาลกำหนดให้เป็นของผิดกฎหมาย แม้กระนั้นถ้าย้อนกลับไปยังจุดเริ่มของหวยอาจเริ่มมาจากขณะ พุทธศักราช 2459 ยุครัชกาลที่ 5 ที่มีประกาศยกเลิกลอตเตอรี่ กรัม ข. แล้วมาขายสลากกินแบ่งแทน แม้กระนั้นด้วยเหตุว่าสลากกินแบ่งแพงแพง พสกนิกรที่มีเงินไม่มากมายก็เลยหันไปจับเล่นคุ้นเคย กระทั่งแปลงเป็นหวยจนกระทั่งตอนนี้

ทั้งสิ้นนี้จะมีความคิดเห็นว่า “หวยไทย” เป็นอีกหนึ่งแรงกระตุ้นให้เศรษฐกิจเคลื่อน มองเห็นได้จากจุดเริ่มแรกที่มีการเล่นลอตเตอรี่ กรัม ข. เพื่อสนับสนุนให้ชาวไทยเอาเงินที่ฝั่งดินไว้ออกมาใช้ ถัดมารัฐบาลก็ออกล็อตเตอรี่ เพื่อนำเงินที่ได้มาเป็นทุนในการพัฒนาบ้านเรือน ก็เลยไม่แปลกแม้เรื่องเงินๆทองคำๆจะแปลงเป็นหลักสำคัญร้อนเสมอเมื่อกำเนิดข้อโต้เถียง